Bij het overlijden van Michail Gorbatsjov op 30 augustus 2022 even terug naar 1989. Met de val van de Muur op 9 november waarmee de hereniging van Duitsland werd ingezet. In Oost-Europa leek het gedaan met het communisme .
Dagblad Trouw op 25 november 1989:
Vijf jaar geleden trad Michail Gorbatsjov aan, inventariseerde de erfenis van twintig jaar Breznjew en kwam tot de conclusie dat het Sowjet-imperium een reus op lemen voeten was. Dat was niets nieuws, nieuw was dat hij het toegaf en de Sowjet-samenleving ervan wenste te droordringen. Glasnost, openbaar maken van de harde feiten, deed zijn intrede. Hij gaf toe dat zeventig jaar Sowjet-communisme voor de economie van het land desastreus was geweest en hij gaf toe dat zeventig jaar volhouden dat het westers kapitalisme in elkaar zou storten, een leugen was gebleken. (…)
Duidelijk is dat het die warme wind uit het Oosten is geweest die in Oost-Europa de angst van de bevolkingen voor hun eigen regimes heeft doen smelten. (…)
Hoopvolle ontwikkelingen in Oost-Europa, die verder gaan dan de stoutste dromen, maar misschien geeft dat ook wel de hachelijkheid aan. Waar loopt het op uit, hoe zeker is het dat het veranderingsproces de tijd krijgt om uit te monden in een nieuw democratisch Oost-Europa? En hoe stabiel zal dat Oost-Europa zijn?
Bron:
Johan ten Hove, Vreemde tijden zijn aanstaande, Trouw 25 november 1989.
Over wapenbeheersing en Oost-West, zie: Testament van de Pers pag. 99 – 113 met de volgende inleidende samenvatting:
WAPENBEHEERSING EN OOST-WEST
Het lijkt al ver in de geschiedenis maar het is nog heel recent: de wapenwedloop tussen de Verenigde Staten en de Sowjet-Unie. Twee kernmachten met West-Europa daar tussenin. Een wedloop van kernwapens in een koude oorlog waarin elke vooruitgang van de techniek het evenwicht verstoort. Op de achtergrond streven naar detente. Met handenschuddende mannen en besprekingen over beperking van de strategische bewapening. Het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV) start de campagne ‘Help de kernwapens de wereld uit! Om te beginnen in Nederland’. Amsterdam is het toneel van massaal, vreedzaam protest tegen de modernisering van Amerikaanse raketten in West-Europa. Een paar jaar later volgt een nog grotere massademonstratie in Den Haag tegen de voorgenomen plaatsing van kruisraketten. De vredesbeweging ontwikkelt zich meer en meer tot een bundeling van het wantrouwen tegen Den Haag. Er komt ook een ‘rechtse’ tegenreactie op gang. Die stelt dat de vredesbeweging Moskou in de kaart speelt en het gevaar van een atoomoorlog juist dichterbij brengt. Vier jaar later tekenen Ronald Reagan en Michail Gorbatsjow een historisch akkoord over de verwijdering van de middellange afstandsraketten uit Europa en is de kas van het IKV weldra leeg. In 1945 vielen de eerste twee atoombommen. Het waren voorlopig de laatste.
