Het papier voorbij
Kranten gaven jarenlang doel en richting aan. Net als de school van vroeger. Of de kerk, de bond en de partij. Die tijd is voorbij. Net als het papier, bijna.
Sociale media vormen niet echt een alternatief. Ze fungeren amper als richtingaanwijzers en zijn eerder een illustratie van de chaos.
Want we twitteren en roeptoeteren de hele dag door. En dat ook nog eens door elkaar heen. Zo wordt de samenleving er niet overzichtelijker op.
De gevolgen blijven niet uit. Veel mensen zijn bang en bezorgd. We voelen ons verward. We zijn de draad kwijt. En we zitten vol vragen. Hoe komt het met m’n werk? En de vluchtelingenstromen? De aanslagen? Al die spanningen ver weg en dichtbij?
Vroeger had je tenminste nog overzicht. Toen stond het allemaal in de krant…
Dalende oplagen en functieverlies
Natuurlijk blijven er wel kranten over. Het zal echt nog wel even duren voordat het laatste kranteverslag is geschreven. Maar door hun dalende oplagen bereiken ze niet meer de letterlijk en figuurlijk kritische massa. Er zijn steeds minder lezers.
Die ontwikkeling en het gelijktijdige enorme functieverlies zijn niet tegen te houden. De keerzijde – noem het uitdaging en noodzaak – is dat de publieke gedachte- en meningsvorming andere wegen zal moeten vinden.
Collectief denken in 1.000 fragmenten
Testament van de Pers vormt de vrucht van een zoektocht naar wat mensen dachten. Ik heb gezocht naar de geest en het karakter van collectief denken.
Want als het goed is staat een opinieleider – die trouwens ook politiek leider kan zijn – niet alleen. Diens gedachtengoed wordt gewild (of niet) en gedragen (of niet).
Door de honderden citaten in dit boek volgen we dat denken. Het lijkt zelfs alsof we er in meegaan, al is dat niet de bedoeling geweest. Daarvoor is het aantal vensters dat in dit boek wordt opengezet te groot.
U zult zich er net als ik op bepaalde vlakken mee kunnen identificeren of tegen willen afzetten. Ik wil u uitnodigen met aanvullingen op het boek te komen en daarmee het verhaal vanuit de geschreven pers af te maken. Dat kan via de contactmogelijkheid op deze site.
En dan dit nog
Elke krant, elk tijdschrift, elk stuk, elk woord is letterlijk door mijn handen gegaan. Elk citaat is verifieerbaar. Van elk stuk is het complete origineel bewaard en indien nodig beschikbaar.
Veel sterker dan ik me vantevoren realiseerde is het boek een schreeuw om beschaving geworden. Geboden en iets van een gemeenschappelijk ethos kunnen daarbij helpen. De codex van elementaire mensenrechten ook.
Klik hier om het boek in te zien
Klik hier voor de Inhoudsopgave
Grip op je eigen geschiedenis? Schaf Testament van de Pers zelf aan! Dat kan onder andere via onderstaande bestelbutton.
In de kantlijn…
Testament van de pers is een boek voor de burger die voelt dat hij de greep op het (samen)leven verliest.
Klik hier voor de Inhoudsopgave
Over de werkwijze
Misschien is dit wel het eerste boek grotendeels zonder auteur. Ik las 40 jaar 300 dagen gemiddeld 2 kranten met een omvang van gemiddelde 36 pagina’s per dag. En 40 jaar lang 50 weken 2 tijdschriften met zo’n 60 pagina’s. Bij elkaar meer dan 1 miljoen pagina’s. Dat lijkt indrukwekkend. Maar menig lezer – u dus – zal in een dergelijke tijdspanne net zoveel hebben geconsumeerd.
Het verschil is misschien dat ik, voordat de krant bij het oud papier belandde, er net iets meer mee deed. Ik knipte en bewaarde 40 jaar lang en stopte de stukken in mappen die in dozen op zolder belandden. Zij rijgen zich nu aaneen tot een selecte geschiedenis die min of meer hedendaags en in elk geval recent kan worden genoemd.
Over de selectie
In een interview uit 2014 met weekblad Den Haag Centraal zei dichter en schrijver Bart Chabot dat ‘al ons werken en zwoegen en denken en schrijven niet meer is dan een komma op een USB-stick’. Ik vind dat niet een beklemmende maar meer een troostrijke gedachte. Vooral toen ik me bij de samenstelling van dit boek temidden van duizenden knipsels ervan gewaar werd ergens een streep te moeten trekken.
Het aantal
Ten eerste in het aantal kranten. Als u vindt dat mijn selectie tot grove vertekening heeft geleid, zou u zich tot taak kunnen stellen tot een minstens zo goed alternatief te komen. Beperking geeft zonder meer een zekere vertekening. Maar in een omvangrijk boekwerk als dit zal die niet doorslaggevend zijn.
De tijd
Daarnaast moest ik een streep in de tijd trekken. Voor veel onderwerpen is dat nog voor de eeuwwisseling. De reden hiervoor is dat met de opkomst van het internet de informatie vanaf die tijd dubbel beschikbaar is. Anno 2016 zitten we aan het eind van een overgangstijdperk waarin aanvankelijk de krant meer dominant was maar vandaag de dag overduidelijk het internet met alle digitale media.
De omvang
Er is ook een grens aan de omvang van wat je uit een willekeurige krant kunt overnemen. Het zijn in bijna alle gevallen stukjes met citaten. Anders zou dit boek een bundeling artikelen zijn geworden. Dan zou ik trouwens gemakkelijk van schending van het auteursrecht kunnen worden beticht.